Пасха - Wielkanoc
Пасха — это праздник, относящийся к последним дням жизни Иисуса Христа. В христианской традиции отмечается Страстная неделя, самыми важными днями которой являются пятница, суббота и воскресенье.
Страстная неделя: значение каждого дня
- Страстная пятница отмечает смерть Иисуса на кресте.
- Святая суббота — день, когда освящается еда в корзинах.
- Пасхальное воскресенье — это день, в который мы празднуем воскресение Христа, и самый важный день Пасхи.
- Пасхальный понедельник, также известный как «ленивый понедельник» или «śmigus-dyngus». По польской традиции, в этот день мы обливаем друг друга водой.
Вербное воскресенье: благословение вербы
Вербное воскресенье открывает Страстную неделю. В этот день верующие идут в церковь, чтобы благословить свои ладони. Согласно народной традиции, освященная пасхальная верба гарантирует крепкое здоровье и счастье для всей семьи, поэтому принято не выбрасывать засохшие вербы до следующей Пасхи.
Пасхальный завтрак
Согласно традиции, после воскресения должна начаться подготовка к пасхальному завтраку. Главное место на столе занимает święconka — еда, освященная в пасхальную субботу.
Поливальный понедельник
Эта пасхальная традиция особенно популярна среди детей. Это славянский обычай окропления водой, символизирующий очищение после зимы и радость весны. Поливальный понедельник изначально имел магическое значение. Выливание воды должно было обеспечить достаточное количество дождей в течение года и гарантировать богатый урожай.
Почему мы едим мазурки на Пасху?
Мазурка — это исключительно сладкий торт, обычно выпекаемый на коржевом тесте и богато украшенный разнообразными орехами. Мазурки пришли в польскую традицию из Азии, и, скорее всего, из Турции. Предполагается, что украшения из глазури и орехов на поверхности торта отсылают к украшенным турецким коврам. Пирог и сегодня называется «мазуркой», потому что впервые его испекли женщины из Мазовии. Жители этого региона назывались мазурами (до конца 19 века).
Почему мы красим яйца на Пасху?
Обычай красить яйца и яичную скорлупу происходит из древних славянских ритуалов. Для славян яйцо имело важное значение и являлось посредником между людьми и духами и богами. Они верили, что бог родился из солнечного яйца, и что сам мир тоже имеет такую форму. Славяне украшали пасхальные яйца символами, отсылающими к силам природы и богам. Этот обычай в измененном виде был принят Церковью. Даже сегодня яйцо символизирует начало новой жизни. Когда-то употребление яиц во время Пасхи было запрещено церковью! Однако этот запрет был снят в XII веке.
В прошлом пасхальные яйца красили только женщины. Мужчинам даже не разрешалось входить в комнату, где украшали яйца, потому что они могли наложить заклятие на разноцветные пасхальные яйца. Самые старые польские пасхальные яйца, датируемые X веком, были найдены на острове Острувек. В те времена их красили в коричневый или коричнево-красный цвет, который получали из луковой шкурки или охры.
Согласно одной из притч, когда Мария Магдалина, обрадованная воскресением Иисуса, вернулась домой, она заметила, что все яйца стали красными. Это событие привело к тому, что красный цвет стал символизировать Воскресение. Когда-то все яйца красили в этот цвет исключительно на Рождество.
Wielkanoc jest świętem nawiązującym do ostatnich dni życia Jezusa Chrystusa. W tradycji chrześcijańskiej obchodzi się Wielki Tydzień, w którym najważniejsze dni to piątek, sobota i niedziela.
Wielki Tydzień: znaczenie poszczególnych dni
- Wielki Piątek upamiętnia śmierć Jezusa na krzyżu.
- Wielka Sobota to dzień, w którym święci się pokarmy w koszykach.
- Wielka Niedziela to dzień, w którym celebrujemy zmartwychwstanie Chrystusa i jest to najważniejszy dzień świąt wielkanocnych.
- Poniedziałek Wielkanocny, zwany także lanym poniedziałkiem oraz śmigusem-dyngusem. W polskiej tradycji jest to dzień, w którym oblewamy się wzajemnie wodą.
Niedziela Palmowa: święcenie palm
Niedziela Palmowa otwiera Wielki Tydzień. Jest dniem, w którym wierni idą do kościoła, by poświęcić palmy. Zwyczaj ten upamiętnia przejazd Jezusa przez Jerozolimę.Według tradycji ludowej poświęcona palma wielkanocna zapewnia zdrowie i szczęście całej rodzinie, dlatego przyjęło się, aby nie wyrzucać uschniętych palm aż do następnych świąt.
Śniadanie wielkanocne
Tradycja nakazuje, by po rezurekcji zacząć przygotowania do wielkanocnego śniadania. Główne miejsce na świątecznym stole zajmuje święconka – pokarmy poświęcone w Wielką Sobotę.
Śmigus-dyngus
To tradycja wielkanocna szczególnie lubiana przez dzieci. To zwyczaj słowiański polegający na polewaniu wodą, które symbolizować miało nadchodzące po zimie oczyszczenie i radość z nadejścia wiosny. Lany poniedziałek początkowo miał znaczenie magiczne. Wylewanie wody miało zapewnić odpowiednią ilość deszczu w ciągu roku i gwarantować obfite plony.
Dlaczego na Wielkanoc jemy mazurki?
Mazurek to wyjątkowo słodkie ciasto, pieczone zazwyczaj na kruchym cieście i bogato zdobione przeróżnymi bakaliami. Mazurki przywędrowały do polskiej tradycji z Azji, a najprawdopodobniej z Turcji. Dekoracje wykonane z lukru i bakalii, które widnieją na powierzchni ciasta, mają nawiązywać do zdobionych tureckich dywanów. Ciasto zwiemy do dzisiaj „mazurkiem”, bo jego wypiekiem jako pierwsze zajęły się kobiety mieszkające na Mazowszu. Mieszkańców tego regionu zwano Mazurami (do końca XIX wieku).
Dlaczego na Wielkanoc malujemy jajka?
Zwyczaj malowania jaj i wydmuszek wywodzi się ze starosłowiańskich obrzędów. Dla Słowian jajo miało ważne znaczenie i pośredniczyło między ludźmi, a duchami i bogami. Wierzyli oni, że bóg narodził się ze słonecznego jaja, a sam świat ma również taki kształt. Słowianie zdobili pisanki symbolami, które odnosiły się do sił przyrody i bogów. Taki zwyczaj, w zmodyfikowanej formie, został przejęty przez Kościół. Do dzisiaj jajo symbolizuje początek nowego życia. Kiedyś jedzenie jajek w okresie Wielkanocy było zakazane przez Kościół! Zakaz ten cofnięto jednak w XII wieku.
Dawniej wyłącznie kobiety malowały wielkanocne jaja. Mężczyźni nie mogli nawet wchodzić do pomieszczenia, w którym zdobiono jajka, bo mogliby rzucić urok na kolorowe pisanki. Najstarsze polskie pisanki z X wieku znaleziono na wyspie Ostrówek. Farbowano je wtedy na brunatny lub brunatno-czerwony kolor, który uzyskiwano z łupinek cebuli lub ochry.
Według jednej z przypowieści, gdy uradowana po zmartwychwstaniu Jezusa Maria Magdalena wróciła do domu, zauważyła, że wszystkie jajka stały się czerwone. Wydarzenie to sprawiło, że czerwony kolor zaczął symbolizować Zmartwychwstanie. Niegdyś, wyłącznie na taki właśnie kolor malowano wszystkie jajka na święta.