Вармия и Мазуры – это не только озёра / Warmia i Mazury to nie tylko jeziora
Кухня жителей Вармии и Мазур была довольно простой. На столах преобладали картофель, густая гречка, квашеная капуста, хлебно-мучные блюда, рыба и молочные продукты. Молочные продукты употребляли в виде молока, масла, сливок, яиц и творога. Особенно любимым блюдом была киза — творог, смешанный со сливками, тмином и солью. Мясо появлялось на столах в основном во время ежегодных и семейных праздников. Были известны твердые, копченые колбасы «крупув» — кровяная колбаса, рубленые потроха с ячменной крупой. Ростбиф, свинину, баранину и птицу подавали с клецками или картофелем. Люди ели чернину — суп из крови птицы с добавлением сухофруктов и лапши. По мнению этнографов, типичным варминским блюдом были сладкие щи, которые вильнюсские поляки от варминцев. А в период поста, всегда ели довольно много рыбы — отварную, жареную, маринованную в уксусе, соленую и копченую. Селедка была более популярна на Мазурах.
С XIX века картофель был самой важной частью сельского меню. Его ели заправленным маслом, и, например, квашеной капустой. Из картофеля готовили вареники (их ели со шкварками или грибным супом, с супом из сухофруктов, с горохом и капустой), «плинцы» — картофельные оладьи, клекоты (густой картофельный суп). Самым простым обеденным блюдом был так называемый «Айнтопф» — густой суп, приготовленный в одной посуде с овощами, мясом и картофелем. Это изобретение немецкого владельца ресторана на вокзале в Корше. Идея, выдвинутая перед Первой мировой войной, быстро распространилась по Германии, в том числе в Пруссии. Важным пунктом в меню был ситный хлеб (ржаной, цельнозерновой). На праздники пекли лепешки (куч), в основном на дрожжах. Среди них были популярны сургалы — длинные тонкие булочки из пшеничного теста, высушенные в духовке. Их ели разломанными, запивая горячим сладким молоком. На Масленицу жарили пончики. Одним из любимых напитков был ленквар, приготовленный из ферментированного меда с водой и семенами можжевельника. «Крупники» подавали по особым случаям. Это была смесь водки и меда.
К наиболее популярным блюдам приграничной кухни относятся: картаче (картофельные кнедлики), картофельные бабки, картофельные колбасы, булочки (запеченные картофельные кнедлики с начинкой из разных видов) и вареники в бульоне.
После Второй мировой войны в Вармии и Мазурах произошла миграция населения. Большинство коренных жителей Восточной Пруссии бежали от Красной Армии в Германию. Восточно-прусская кухня постепенно угасала. После войны на Вармию и Мазуры приехали люди из разных уголков Польши. Была большая группа людей с Вильнюсского области, Мазовии, сюда же было переселено украинское население. Все это сделало современную кухню Вармии и Мазур очень разнообразной, ведь переселенцы принесли с собой свою кухню. Поэтому на Вармии и Мазурах можно найти блюда как литовской кухни, так и центральной Польши. Кухня Вармии и Мазур восхитительна, вкусна и современна, но учитывает кулинарные традиции, типичные для этого региона. Она основывается на овощах, фруктах и зелени, выращенных на собственных хозяйствах, и включает в себя сыры местного производства, мясное ассорти и домашние консервы. Это гарантирует свежесть и высочайшее качество. Нынешняя кухня Вармии и Мазур — это типичная польская кухня Мазовша или современной Литвы. Вы можете попробовать блюда польской кухни, такие как свиная отбивная, рубленая отбивная, борщ, вареники, бульон или журек. Так как в регионе много озер, рыбные блюда также весьма популярны.
Kuchnia mieszkańców Warmii i Mazur była dość prosta. Na stołach królowały ziemniaki, gruba kasza gryczana, kiszona kapusta, chleb i potrawy mączne, ryby i nabiał. Nabiał spożywany był w postaci mleka, masła, śmietany, jaj i twarogu. Szczególnie ulubioną potrawą była kiza – twaróg wymieszany ze śmietaną, kminkiem i solą. Mięso pojawiało się na stołach głównie w czasie świąt dorocznych i rodzinnych. Znane były kiełbasy twarde, długo wędzone „woszty z krupów” – kaszanki z krwi, posiekanych podrobów z kaszą jęczmienną. Pieczoną wołowinę, wieprzowinę, baraninę i drób podawano z kluskami lub kartoflami. Jedzono czerninę – zupę gotowaną z krwi drobiu z dodatkiem suszu owocowego i klusek. Typowo warmińską potrawą według etnografów był kapuśniak na słodko, który przyjęli od Warmiaków Wilnianie. Spożywano też zwłaszcza w okresie postu, dość dużo ryb. Jadano je gotowane, smażone, marynowane w occie, solone, wędzone. Na terenie Mazur większe powodzenie miały śledzie.
Od XIX wieku w wiejskim jadłospisie najważniejsze miejsce zajmowały kartofle. Spożywano je kraszone olejem np. z kiszoną kapustą. Z kartofli sporządzano kluski kartoflane (jedzono je ze skwarkami lub zupą grzybową, z zupą z suszonych owoców, z grochem i kapustą), „plince” – placki kartoflane, klekoty (gęsta kartoflanka). Najprostszym daniem obiadowym był tzw. „ajntopf” – zawiesista zupa gotowana w jednym garnku z jarzynami, mięsem i kartoflami. Był to wynalazek niemieckiej właścicielki restauracji na dworcu w Korszach. Pomysł zapoczątkowany przed I wojną światową rozpowszechniał się błyskawicznie w całych Niemczech, także i w Prusach. Ważną pozycję w jadłospisie zajmował chleb sitny (żytni, razowy). Na święta pieczono ciasta, (kuch) głównie drożdżowe. Wśród nich popularne były surgały – długie, cienkie wałeczki z pszennego ciasta suszone w piekarniku. Jedzono je łamane z gorącym, słodkim mlekiem. Na zapusty smażono pączki. Jednym z ulubionych napojów był lenkwar zrobiony ze sfermentowanego miodu z wodą, z dodatkiem ziaren jałowca. Przy okazjach szczególnych podawano „krupniki”. Była to mieszanka wódki z miodem.
Do najbardziej popularnych potraw kuchni kresowej należą: kartacze (pyzy ziemniaczane), baby kartoflane, kiszki ziemniaczane, kokory (pieczone pierogi kartoflane nadziane rożnego rodzaju farszem), kołduny w rosole.
Po II wojnie światowej na terenie Warmii i Mazur doszło do wymiany ludności. Większość rdzennych mieszkańców Prus Wschodnich uciekła przed Armią Czerwoną do Niemiec. Kuchnia wschodniopruska powoli zanikła. Po wojnie na Warmię i Mazury przyjechała ludność z różnych stron Polski. Była tutaj spora grupa ludności z Wileńszczyzny, Mazowsza, ale przesiedlono tutaj również ludność ukraińską. To wszystko sprawia, że obecna kuchnia Warmii i Mazur jest bardzo różnorodna, albowiem ludność przesiedlona przywiozła z sobą swoją kuchnię. Dlatego znajdziemy na terenie Warmii i Mazur potrawy zarówno litewskie jak i z centralnej Polski. Kuchnia Warmii i Mazur zachwyca, jest wyśmienita i nowoczesna lecz uwzględnia typowe dla regionu tradycje kulinarne. Do jej przyrządzania używa się warzyw, owoców i ziół z własnych upraw, serwuje się lokalnie wytwarzane sery, wędliny i domowe przetwory. Daje to gwarancję świeżości i najwyższej jakości. Obecna kuchnia Warmii i Mazur to typowa polska kuchnia z Mazowsza lub obecnej Litwy. Można skosztować polskich potraw tj. kotlet schabowy, kotlet mielony, barszcz, pierogi, rosół, czy żurek. Ponieważ region obfituje w jeziora, bardzo popularne są dania z ryb.